Borelioza – objawy, skutki i leczenie, czyli wszystko co musisz wiedzieć

Borelioza to choroba wywołana przez bakterie. Zakażenie boreliozą zachodzi na skutek ugryzienia przez kleszcza. Jakie są objawy boreliozy? Jak przebiega leczenie boreliozy? Czy borelioza jest zaraźliwa? Na te wszystkie pytania odpowiedzmy w naszym artykule.

Czym jest borelioza?

Borelioza to choroba zakaźna wynikająca z zarażenia bakteriami Borrelia burgdorferi, która jest przenoszona przez kleszcze (Ixodes ricinus). Borrelia burgdorferi to bakterie z grupy krętków, które usypiają układ immunologiczny gospodarza, przez co tworzą świetne warunki do swojego rozwoju. Borelioza ma różne objawy, a skutki tej choroby mogą doprowadzić do poważnych powikłań.

Historia Boreliozy

Borelioza jest także zwana „chorobą z Lyme”. Została ona opisana w latach 80-tych XX wieku w Stanach Zjednoczonych w miastach New Lyme i Old Lyme.

Jak dochodzi do zakażenia boreliozą?

Do zakażenia boreliozą dochodzi po 24-48 godzinach od ukłucia kleszcza. Z jego jelita przedostaje się pasożyt wprost do naszego krwioobiegu. Kleszcze odżywiają się krwią zwierzęcą i ludzką. Ukąszenia kleszczy jest możliwe dzięki aparatowi gryząco-ssącemu zwierzęcia. Wtedy to kleszcz wprowadza substancję znieczulającą, przez co nie jesteśmy w stanie wyczuć ukłucia. Najważniejsze jest możliwie najszybsze usunięcie kleszcza – jest wtedy mniejsze ryzyko zarażenia.

Jeśli przebywamy na terenach, gdzie borelioza występuje bardzo często, zwiększamy ryzyko zakażenia.
Nawet przy szybkiej izolacji i usunięciu kleszcza możemy doprowadzić do zakażanie przez drażnienie kleszcza. Absolutnie zakazane jest smarowanie go tłuszczem (w celu lepszego wyciągnięcia), alkoholem, benzyną czy przypalanie. Dodatkowo nie należy wyciskać zakażonego kleszcza. Takie drażnienie kleszcza może wywołać wymioty do naszej krwi wraz z krętkami Borreli.

Gdzie można złapać kleszcza?

Kleszcze znajdują się w runie leśnym oraz podszycie lasów mieszanych i liściastych. Najchętniej rozwijają się na niskich krzewach, ale możemy zostać ukąszeni także na łące – chociaż jest to rzadsze. Kleszcze przeważnie wkłuwają się w miejsca, gdzie skóra jest dobrze ukrwiona, cienka i delikatna. Do takich miejsc należą:

• skóra głowy,
• pośladki,
• pachy,
• pachwiny,
• szyja,
• okolice uszu,
• ręce,
• wewnętrzna strona ramion i ud.

Jak usunąć kleszcza?

Jeśli zdarzy nam się ugryzienie kleszcza – musimy bezpiecznie go usunąć. Wykonać to możemy samodzielnie albo wystarczy udać się do przychodni zdrowia, gdzie lekarz bądź pielęgniarka profesjonalnie i w sterylnych warunkach wyjmą nam kleszcza. Jednak pamiętajmy, że czas w tym przypadku ma ogromne znaczenie, ponieważ do zarażenia boreliozą dochodzi od 24 do 48 godzin od ugryzienia. Konieczne jest jak najszybsze usunięcie kleszcza.

Co będzie potrzebne?

Wystarczy wybrać jedno z tych narzędzi:

• specjalne lasso do wyciągania kleszy,
• pęseta kosmetyczna,
• długopis do usuwania kleszczy,
• pompka do usuwania kleszczy,
• haczyk na kleszcze.

Usuwanie krok po kroku

1. Osłoń skórę tak, aby żadne włosy nie przeszkadzały w wyciąganiu kleszcza.
2. Załóż rękawiczki jednorazowe.
3. Weź jedno z narzędzi do wyciągania kleszczy.
4. Chwyć kleszcza jak najbliżej skóry – za głowę.
5. Pociągnij energicznie, tak aby nie zostały jego części w ciele.

Czego nie należy robić

• Podczas wyciągania nie wykręcaj go na boki – może to doprowadzić do urwania jego części i pozostania w ciele człowieka co może wywołać boreliozę.
• Nie oblewaj kleszcza olejem czy alkoholem w celu dezynfekcji.
• Zakazane jest ciągnięcie kleszcza za odwłok.
• Nie zgniataj, nie tnij i nie wyduszaj kleszcza.

Diagnostyka boreliozy

Borelioza objawy skórne w postaci rumienia wędrującego kwalifikują nas do przyjęcia na badania. Po zaobserwowaniu borelioza objawy należy udać się do lekarza rodzinnego lub jednego z lekarzy chorób zakaźnych w celu skierowania na badania. Jest ono wystawiane na podstawie objawów klinicznych. Aby potwierdzić chorobę należy wykonać badania swoistych przeciwciał z surowicy krwi lub z płynu mózgowo-rdzeniowego.

Badanie wykonuje się metodą ELISA testem Western-blot. Dwuetapowe badanie pozwala wykryć przeciwciała skierowane przeciwko Borrelia burgdorferi. Wynik badania serologicznego zależy od czasu występowania objawów, przyjmowanych leków w tym antybiotyków i stopnia zaawansowania choroby. Jednak pozytywny wynik testu nie jest jednoznaczny z przebywaną chorobą. Bez obecności objawów nie można stwierdzić, że jest to borelioza. Objawy skórne jak rumień wędrujący może także okazać się zwykłą alergią. Obecność przeciwciał jedynie wskazuje na kontakt z tą bakterią. Leczenie boreliozy może być uskutecznione tylko wtedy, gdy wynik testu jest dodatni i występują objawy choroby.

Obecność przeciwciał

Przeciwciała IgM zaczynają się pojawiać po około 3-4 tygodni od zakażenia boreliozą. Następnie po okresie 4 do 8 tygodni po ukłuciu kleszcza pojawiają się przeciwciała IgG, które utrzymują się w organizmie nawet kilkadziesiąt lat – nawet w trakcie leczenia.

Borelioza – objawy

Objawy boreliozy zależą od umiejscowienia bakterii w organizmie. Dochodzić może do porażenia układu nerwowego lub stawów. Objawy choroby mogą rysować się następująco:

• objawy grypopodobne,
• objawy skórne – rumień wędrujący,
• bóle stawów,
• gorączka,
• bóle głowy,
• zaburzenia czucia,
• powiększenie węzłów chłonnych,
• bóle mięśni.

Niespecyficzne objawy boreliozy

Inne objawy boreliozy, które nie są jednoznaczne z chorobą to:

• zmęczenie,
• zaburzenie termoregulacji,
• zaburzenie narządu słuchu,
• zaburzenie narządu wzroku,
• zaburzenie poznawcze,
• zaburzenia pamięci,
• zaburzenia psychiczne,
• nadwrażliwość na alkohol,
• napadowe bóle karku.

Jak leczyć boreliozę?

Rumień wędrujący to typowy objaw dla choroby jaką jest borelioza. Skutki choroby mogą postępować bardzo szybko dlatego bardzo ważne jest szybkie podjęcie leczenia. Zaczyna się od podania antybiotyku, jeśli dana osoba posiada objawy i ma wykonany test dwustopniowego badania obecności przeciwciała IgM i IgG.

Leczenie – borelioza

Choroby odkleszczowe są bardzo niebezpieczne. Dlatego w tym celu zaleca się przyjmowanie antybiotyków, a jednymi z nich są:

• cefriakson,
• deoxycylina,
• amoksycylina.

Na początku rumień wędrujący, zapalenie stawów czy porażenia nerwów czaszkowych jest leczony antybiotykiem doustnym przez 14 do 21 dni. Przewlekłe zanikowe zapalenie skóry czy inne przewlekłe zapalenia ze strony układu nerwowego i krwionośnego należy leczyć dożylnymi antybiotykami, które są podawane w szpitalu.

Jeśli u niektórych osób zaobserwowano, że borelioza została złagodzona np. rumień wędrujący zmniejszył się, ale choroba nie została wyeliminowana – można powtórzyć leczenie. W przypadku podwójnego leczenia nie zaobserwowano poprały, należy szukać innej przyczyny niż borelioza.

Borelioza – wyleczona choroba

Skuteczność leczenia możemy zauważyć po pierwszym lub drugim podjęciu leczenia. Wyznaczane jest na podstawie wycofania dolegliwości. W późnej fazie choroby skuteczność leczenia może nie doprowadzić do ich eliminacji.

Nieleczona borelioza

W późnej fazie choroby skuteczność leczenia może nie być wysoka. Borelioza, która przez długi czas nie była leczona wyrządziła już duże spustoszenie w organizmie. Są to poważne uszkodzenia układu nerwowego, stawów i mięśnia sercowego. Nieleczona borelioza w wysokim stopniu zaawansowania z czasem może prowadzić do śmierci. Dlatego należy leczyć boreliozę.

Borelioza nieleczona może po latach wywołać adekwatne skutki:

• niedomykalność szpary powiek,
• przewlekłe zapalenie mózgu,
• sztywności szyi,
• parestezje – drętwienie i mrowienie kończyn,
• zapalenie osierdzia i wsierdzia,
• zapalenie stawów i ich ból,
• ciężkie uszkodzenia układu nerwowego.

Stadium choroby i objawy choroby

Objawy boreliozy dzielą się na 3 stadia w zależności od stopnia zaawansowania choroby.

1. Na samym początku możemy zaobserwować rumień wędrujący i objawy grypopodobne w przeciągu 30 dni po ukąszeniu kleszcza i zarażenia bakteriami. Sam rumień pojawia się dość szybko w zależności od organizmu.
2. Stadium wczesne rozsiane. Tutaj dochodzi do rozmieszczenia się Borrelia burgdorferi po orgazmie. Borelioza objawy występują po kilku tygodniach lub miesiącach po ukłuciu kleszcza. W tym okresie możemy zauważyć wiele niepokojących objawów m.in. zwiększenie obszaru rumienia wędrującego, bóle mięśni, silne bóle głowy, bóle stawów, zaburzenia czucia, chłoniak limfocytowy skóry, zaburzenia pamięci oraz zaburzenia neurologiczne i kardiologiczne.
3. Przewlekłe stadium choroby jest najcięższe i pojawia się od roku do kilku lat od momentu zakażenia. Do późnych objawów boreliozy zaliczamy objawy neurologiczne (objawy neuroboreliozy) porażenia układu nerwowego np. porażenie nerwów czaszkowych, porażenie nerwu twarzowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i boreliozowe zapalenie stawów, a do objawów klinicznych zalicza się też zaburzenia rytmu serca, czyli zapalenie mięśnia sercowego.

Borelioza i jej choroby przewlekłe

Leczenie boreliozy wymaga innego podejścia ze względu na różne odmiany boreliozy. Jakich objawów klinicznych możemy się spodziewać?

Przewlekłe zanikowe zapalenie skóry kończyn

Jest to acrodermatitis chronica atrophicans, czyli choroba Herxheimera. Przewlekłe zanikowe zapalenie skóry kończyn jest jednym objawem boreliozy, które mogą wystąpić po kilku latach od tego jak wystąpiło ukąszenie kleszcza. Objawy skórne pojawiają się tułowiu i głowie. Zazwyczaj są poprzedzone sinicznym zapalnym stadium obrzękowym. Jej objawy skórne są bardzo niekomfortowe i wymagają specjalistycznej opieki.

Sprawdź jak pielęgnować suchą cerę: https://kobietanaczasie.pl/pielegnacja-cery-suchej/

Przewlekłe zapalenie stawów

Boreliozowe zapalenie stawów występuje jeśli ukąszenie kleszcza doprowadziło do zakażenia Borrelia burgdorferi. Zapalenie stawów to jedne z niepokojących objawów. Do objawów klinicznych są zaliczane ostre i nawracające napady zapalenia, które występują na zmianę z remisją. Bóle stawów obejmują stawy skokowe, łokciowe, biodrowe, kolanowe, nadgarstkowe i skroniowo-żuchwowe. Rzadziej bolą stawy drobne rąk i stóp. Obrzęk stawu ma wyższą temperaturę i rumień pojawia się na klika tygodni. Przewlekłe zapalenie stawów i towarzyszące jej objawy mogą zostać wyeliminowane w przeciągu 1 do 2 miesięcy od stosowania antybiotykoterapii. Leczenie borelioza może być powtórzone 2 lub 3 razy.

Może zainteresują Cię domowe sposoby na ból.

Przewlekłe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

Neuroborelioza czyli przewlekłe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, choroba ta prowadzi do patologicznej zmiany struktur centralnego i obwodowego układu nerwowego. Zapalenie opon mózgowych jest wywołane przez ugryzienie kleszcza z Borrelia burgdorferi. Objawy neuroboreliozy to głównie zaburzenia psychiczne i zaburzenie układu nerwowego jak zapalenie mózgu, porażenie nerwu twarzowego czy porażenie nerwów czaszkowych, które wpływają na pracę układu mięśniowego i krwionośnego. Najczęściej do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych dochodzi u dzieci, które skarżą się na bóle głowy czy sztywność karku. Niektóre z objawów klinicznych mogą same ustąpić, lecz w innych przypadkach mogą one występować w lekkiej formie latami.

Zapalenie mięśnia sercowego

Inaczej nazywana postacią sercową. Zapalenie mięśnia sercowego występuje u około 5% osób. Jej objawy to głównie zaburzenia rytmu serca. Zaburzenie jego funkcjonowania może prowadzić do niewydolności serca i konieczna będzie hospitalizacja.

Chłoniak limfocytowy skóry

Występowanie chłoniaka jest ściśle związane z odpowiedzią organizmu na infekcję krętkiem Borreli. Jest do przeważne guz o barwie czerwonej lub sinej. Może występować we wczesnym stadium rozwoju choroby jak w przypadku rumienia wędrującego. Powstaje on u 1% chorych, ale najczęściej u dzieci. Można go zaobserwować na brodawce sutkowej, skórze małżowiny, karku i pachwinie.

Sprawdź też artykuł o sposobach na zatkany nos: https://czysty-zysk.com/jak-odetkac-nos/

Borelioza – podsumowanie

Borelioza jest wywołana przez ukąszenia kleszczy, które są zakażone B. burgdorferi. Jest to choroba zakaźna. Borelioza objawy są widoczne w przeciągu kilku dni i jest to często rumień wędrujący. Inne objawy boreliozy to bóle stawów, porażenia nerwów czaszkowych czy zapalenie opon mózgowych, ponadto objawem boreliozy jest także zanikowe zapalenie skóry.

Zakażenie boreliozą można zbadać w przypadku obecności objawów klinicznych. Badania robi się na próbce surowicy krwi lub płynu mózgowo-rdzeniowego. Wtedy podejmuje się decyzję, aby leczyć boreliozę. U większości leczących się pacjentów skuteczność leczenia jest wysoka i prowadzi do odpuszczenia objawów.