Alexander McQueen – haute couture w rytmie punk

Alexander McQueen to postać zagadkowa. Znakomity sprzedawca emocji, historii. Jego pokazy były prawdziwymi spektaklami, skończonymi dziełami sztuki. Choć motywy, którymi operował były na wskroś przejmujące i niełatwe w odbiorze: szaleństwo, przemijanie, alienacja, gwałt, fragmentaryczność i czasowość, zyskał rzesze zwolenników. W czym tkwił jego magnetyzm?

Savage Beauty

Perfekcyjny warsztat krawiecki wykształcony w Central St. Martins (skończył ją również John Galliano). Rys starej dobrej szkoły gdzie umiejętności i kunszt odgrywały nadrzędną rolę, tutaj połączone z nieprzeciętną wyobraźnią. Jego projekty charakteryzował szacunek dla przeszłości i nowatorska wizja przyszłości, a to rzadka mieszanka. McQueen potrafił przefiltrować modę przez to co było i znaleźć dla niej formę i treść we współczesnym świecie. Już jego pierwszy dyplomowy projekt z roku 1992 zwiastował wyjątkowy talent i przekorność. Cechy które z miejsca podbiły Paryż. I dom mody Givenchy, który objął po odejściu Johna Galliano.

Doktryna szoku

Pokazy Lee, bo tak brzmiało jego prawdziwe imię, były jednocześnie piękne i mroczne. Skala emocji rozciągnięta do granic możliwości. Makabryczne i niebywale delikatne. Spektakle, których nie można było oglądać beznamiętnie. Elektryzowały, pochłaniały, prowokowały, wciągały w wir, wpuszczały jad, zmuszały do refleksji. Przyciągały i odrzucały. Projektant nie uznawał półśrodków, kompromisów, ograniczeń. Jego pokazy to historie, emocjonalne, pełne wewnętrznej dramaturgii, osobiste.  Kontekst odgrywał w nich nadrzędną rolę. Opowiadał w nich o traumach z dzieciństwa, orientacji seksualnej, swoich korzeniach, filmach, które go ukształtowały. Snuł opowieści zajmujące, pełne niuansów, niepokojące. Śmiało można go nazwać demiurgiem soczystych emocji. Reakcja, interakcja – tego pragnął. Nieważne czy było to obrzydzenie, oszołomienie czy zachwyt.

Wymykał się wszelkim schematom. Moda w jego ujęciu była zagadnieniem interdyscyplinarnym. Pełnym odniesień, przypisów, dygresji, komentarzy do przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. Modelki z nożami w rękach, suknia z ludzkich włosów, partia szachów rozegrana żywymi pionkami – modelkami – to metody wielkiego projektanta, by przykuć uwagę widzów i… rzucić ich na kolana.

Demoniczny anioł

Apodyktyczny tyran, narcyz nie potrafiący znieść krytyki, opryskliwy i zakompleksiony. Wymachujący nożyczkami furiat. Jednocześnie oddany rodzinie i przyjaciołom wrażliwiec. Wewnętrznie skonfliktowany artysta. Pełen chaosu i mroku. Humoru i dystansu. Żyjący tworzeniem, pracą, kolejnymi kolekcjami. Jaki był naprawdę wiedzą tylko jego najbliżsi. Trudno w tym gąszczu poszlak i opinii odnaleźć obraz spójny. Jedno jest pewne – tkwiły w nim pierwiastki wielkich ambicji, możliwości i talentu. To one napędzały go do nieustannej pogoni za doskonałością. Ta pasja doprowadziła do powstania autorskiej marki i pracy na własny rachunek, kosztem porzucenia domu mody Givenchy.

Muzy i przyjaciele

Przyjaźnił się z ikonami mody – Kate Moss czy Naomi Campbell. Ubierał m.in. Davida Bowie, Björk, Cate Blanchett, Sarah Jessica Parker, Nicole Kidman i Lady Gaga. Uzależniony od dwóch najważniejszych kobiet w jego życiu. Pierwsza to matka. Wspierająca i doceniająca. Obecna na każdym jego pokazie. Obowiązkowo w pierwszym rzędzie. Druga – Isabella Blow. Słynna brytyjska stylistka. Jako jedna z pierwszych poznała się na talencie niepozornego chłopaka z robotniczej rodziny. Tak samo ekscentryczna. Równie trudna we współpracy. Co prawda ich drogi się rozeszły, ale do końca łączyła ich silna więź. Obie go przedwcześnie opuściły. Blow popełniła samobójstwo w 2007 roku, matkę McQueen przeżył zaledwie o kilka dni.

Na dużym ekranie

W tym roku do kin wszedł film dokumentalny o projektancie –  McQueen – w reżyserii Iana Bonhote i Petera Ettedgui. Dzieło pozbawione ciężaru oceniania czy osądzania. Skupia się na elektryzującej postaci McQueena. Oddaje hołd jego etosowi pracy, zaangażowaniu i nieszablonowemu podejściu do mody. Mody jako sztuki. Dla tych, którzy dopiero odkrywają ciężar gatunkowy imperium Brytyjczyka, świetna okazja, by zobaczyć Lee w naturalnym środowisku, poznać metody pracy. Dla wyznawców niepokornej estetyki geniusza buntu – okazja, by przypomnieć sobie jak wielkim był projektantem.

W 2010 roku miał miejsce jego ostatni pokaz. Po jego śmierci, stery w domu mody McQueena przejęła jego prawa ręka i długoletnia współpracownica – Sarah Burton. To ona stworzyła projekt sukni ślubnej księżnej Kate Middleton.

Swoją fortunę zapisał, między innymi, ukochanym psom.