Predyspozycje zawodowe – jak wybrać satysfakcjonującą pracę?

Praca to miejsce, w którym spędzamy ⅓ swojego dnia. Chcemy, by była ona zgodna z naszymi zainteresowaniami, a także, by czas upływał w niej przyjemnie. By wybrać pracę, która da nam satysfakcję, warto poznać swoje predyspozycje zawodowe i zdecydować się na zawód, który jest z nimi zgodny. 

Predyspozycje zawodowe – co to jest?

Czym tak właściwie są predyspozycje zawodowe i dlaczego są one tak ważne w wyborze kariery zawodowej? Predyspozycja jest to umiejętność do wykonywania określonych zadań. Ma charakter ona wrodzony. Predyspozycje zawodowe to zatem zdolności do wykonywania konkretnego zawodu. Aby określić swoje predyspozycje zawodowe należy wykonać odpowiedni test. Można go przeprowadzać już u dzieci, aby odpowiednio wybrać interesujący profil klasy czy szkoły. Test predyspozycji zawodowych powstał na podstawie koncepcji psychologa i socjologa Johna L. Hollanda. Według niego predyspozycje zawodowe są wrodzone, jednak ma na nie wpływ także przebieg życia. Wyróżnił on 6 typów zawodowych osobowości. Jest to typ realistyczny, badawczy, artystyczny, społeczny, przedsiębiorczy i konwencjonalny. 

Typ realistyczny

Osoba reprezentująca typ realistyczny bardzo dobrze czuje się, rozwiązując problemy. Nadaje się między innymi do pracy fizycznej. Typ realistyczny jest konkretny i praktyczny. Dodatkowo osoby takie bardzo lubią konstruować. Bardzo dobrze sprawdzą się w zawodach produkcyjnych czy usługowych, takich jak murarz, kierowca czy mechanik. Typ realistyczny nie do końca dobrze czuje się w kontaktach z innymi ludźmi. Umiejętności, którymi wyróżnia się na tle innych to siła fizyczna, zdolności mechaniczne oraz koordynacja wzrokowo-ruchowa. Lubią wykonywać zawody, w których używa się narzędzi i maszyn. Sprawdzą się także np. przy hodowli czy wydobywaniu i przetwarzaniu surowców.

Bardzo cenią sobie zdrowy rozsądek i uczciwość. Preferują pracę, w której korzyści materialne są uzależnione od efektów pracy. Osoby, których predyspozycje zawodowe zgodne są z typem realistycznym określają siebie jako osoby praktyczne i konserwatywne. Nie czują się dobrze w zawodach, które wymagają dużego kontaktu społecznego. Inni postrzegają typ realistyczny jako osobę, która polega na sobie, ale jest także wytrwała i szczera. 

Typ badawczy

Typ badawczy jest analityczny, cechuje się chęcią pogłębiania wiedzy oraz zdolnościami matematycznymi. Osoby będące reprezentantami typu badawczego są indywidualistami i nie czują się zbyt dobrze kierując zespołami. Najlepiej będą się realizować w czynnościach, które są ukierunkowane na rozwiązywanie trudności oraz analizę. Zawody, w których najlepiej sprawdzi się typ badawczy to programista, matematyk i fizyk. Ceni sobie dążenie do poznania prawdy oraz otaczającego świata. Lubi zawody, w których może pokonywać nieoczekiwane utrudnienia. Postrzega siebie jako osobę inteligentną i sceptyczną oraz dokładną. Inni postrzegają go z kolei jako osobę introwertyczną i sumienną.

Typ badawczy będzie unikał sytuacji, które wymagają zdolności przywódczych. Chce pracować na ambitnych i wymagających stanowiskach. Lubi wymyślać teorie naukowe, które może udowadniać. Typ badawczy nie lubi kierować się innymi ludźmi, są indywidualistami. Najlepiej sprawdzi się w zawodach wymagających intensywnego myślenia. Bardzo często zajmują stanowiska dobrze płatne. 

Typ artystyczny a predyspozycje zawodowe

Cechą charakterystyczną typu artystycznego jest wysokie poczucie estetyki oraz umiłowanie piękna. Są twórczy i otwarci na otoczenie. Lubią kreatywne rozwiązania i unikają schematów. Osoby reprezentujące ten typ predyspozycji zawodowych lubią tworzyć. Bardzo chętnie zajmują się sztukami pięknymi, literaturą oraz muzyką. Posiadają niezwykłą wyobraźnię oraz zdolności twórcze. Cechuje ich kreatywne myślenie, a ponadto cenią sobie indywidualizm. Osoby reprezentujące typ artystyczny zwykle określają siebie mianem niezależnych intelektualistów. Przez otoczenie bardzo często jest postrzegany jako wrażliwy i twórczy, ale także niedbały i niepraktyczny. Typ artystyczny unika rutyny oraz sztywnych reguł. Najlepiej sprawdzi się w zawodach takich, jak aktor, pisarz, reżyser czy wizażysta. Artystyczny typ zazwyczaj pracuje jako wolny strzelec, zwykle nie pracuje na etacie. 

Typ społeczny

Dla typu społecznego bardzo ważne są kontakty z innymi ludźmi. Bardzo dobrze realizuje się w zajęciach takich, jak pomoc czy doradzanie. Nawiązuje dobre kontakty z otaczającymi ludźmi, opiekuje się innymi oraz leczy ich. Wartości preferowane przez osoby, których predyspozycje zawodowe dotyczą pracy z innymi to troska o dobro, odpowiedzialność i sprawiedliwość. Typy społeczne postrzegają siebie jako osoby wrażliwe, uczynne, empatyczne i współczujące. Unika natomiast prac, które wymagają dużego wysiłku fizycznego oraz zdolności technicznych. Sprawdzą się w zawodach takich, jak lekarz, psycholog, nauczyciel czy pracownik socjalny. Lubi pracować w grupie oraz nauczać. Są to osoby bardzo cierpliwe i życzliwe. Składnia się do pracy na etacie, nie interesuje się zakładaniem własnych biznesów. 

Typ przedsiębiorczy

W przypadku typu przedsiębiorczego ważna jest praca ukierunkowana na własne korzyści. Osoby będące reprezentantami tego typu, bardzo lubię kierować innymi oraz dowodzić, a także przekonywać do działań związanych z ekonomią. Cechuje się dużymi zdolnościami krasomówczymi, a także umiejętnościami z zakresu kierowania i organizacji. Ceni sobie władzę, sukces finansowy oraz wpływy. Typy przedsiębiorcze postrzegają siebie jako osoby popularne, towarzyskie i pewne siebie, natomiast przez innych uważani są jako osoby pewne siebie, ambitne i władcze. Typy przedsiębiorcze unikają skomplikowanych zagadnień naukowych. Dobrze sprawdzą się jako prawnicy, doradcy podatkowi oraz dyplomaci.  Typ przedsiębiorczy jest odważny i lubi podejmować ryzyko. Bardzo często są to ludzie sukcesu. Posiada umiejętności dotyczące public relations. Bardzo często decyduje się na założenie własnej firmy, która osiąga sukcesy. 

Predyspozycje zawodowe i typ konwencjonalny

Typ ten bardzo ceni sobie porządek oraz bezpieczeństwo. Lubi zawody związane z porządkowaniem danych. Problemy rozwiązuje według ustalonych reguł oraz schematów. Cechuje się niezwykłą rzetelnością i dokładnością. Bardzo dobrze przestrzega wyznaczonych instrukcji. Typy konwencjonalne postrzegają siebie jako osoby uporządkowane, sumienne i praktyczne. Inni postrzegają go jako osobę pedantyczną, sumienną i zasadniczą, ale także jako kogoś pozbawionego wyobraźni. Osoby takie unikają pracy, w której nie ma jasnych instrukcji. Typ konwencjonalny bardzo dobrze sprawdzi się w zawodach takich jak księgowy, rzeczoznawca i urzędnik biurowy. Skłania się do pracowania na etacie, nie chce i nie lubi zakładać własnego biznesu. 

Znajomość predyspozycji zawodowych sprawi, że dużo łatwiej będzie wybrać odpowiedni, satysfakcjonujący zawód. Bardzo często dane osoby nie występują jednak  jako czyste formy określonego typu, a raczej kombinacja dwóch lub więcej, co może spowodować różnorodność zawodów, w których dana osoba się sprawdzi.